Kozmosta neden gitgide daha az yıldız doğuyor?

[hepsigundem]

Her şeyin bir sonu var… Buna cihanımız de dahil. Gökbilimciler, son yirmi yıldır kainatın en parlak devrini geride bırakmış olabileceğine dair ipuçları tespit ediyor. Bunun en besbelli işaretlerinden biri, giderek daha az sayıda yıldızın doğması.

Bu, Cihanda yeni yıldızların bittiği manasına gelmiyor, tersine yıldızların sayısının septilyona kadar çıkabileceği iddia ediliyor. Septilyon, 24 sıfırlı bir sayı.

Ancak gökbilimciler yeni yıldız oluşumunun yavaşladığına inanıyor.

Bir yıldız doğuyor ve ölüyor…

Günümüzde bilim insanları Kozmosun yaklaşık 13,8 milyar yaşında olduğu konusunda hemfikir görünüyor.

İlk yıldızlar Büyük Patlama’dan kısa bir mühlet sonra oluştu.

Nitekim, geçen yıl James Webb Uzay Teleskobu, galaksimiz Samanyolu’nda 13 milyar yıldan daha yaşlı olduğuna inanılan üç yıldız keşfetti.

Yıldızlar özünde, devasa sıcak gaz küreleridir. Hepsi birebir halde hayata başlar.

Bulutsu (nebula) olarak bilinen devasa uzay tozu ve gaz bulutlarından oluşurlar.

Yerçekimi gaz kümelerini bir ortaya getirir ve bu kümeler sonunda ısınarak genç bir yıldız yahut önyıldız (protoyıldız) haline gelir.

Yıldızın çekirdeği ısınarak sıcaklığı milyonlarla tabir edilen düzeylere çıkar, içindeki hidrojen atomları sıkışır ve helyum oluşturur.

Nükleer füzyon olarak bilinen süreç, ışık ve ısı yayar. Yıldız artık kararlı, “cüce yıldız” evresindedir.

Gökbilimciler, kendi Güneşimiz de dahil olmak üzere cüce yıldızlarının, kainattaki tüm yıldızların yaklaşık %90’ını oluşturduğunu varsayım ediyor.

Boyutları, Güneş’in kütlesinin onda birinden 200 katına kadar değişir.

Sonunda bu yıldızların yakacak yakıtı tükenir ve farklı biçimlerde mevte yanlışsız ilerlerler.

Güneşimiz üzere düşük kütleli yıldızlar, milyarlarca yıl içinde sönme sürecinden geçerler.

Güneş’in kütlesinin en az sekiz katı olan daha büyük “kardeşleri” daha dramatik bir son bekler: Süpernova ismi verilen devasa bir patlamayla yok olurlar.

Yaşlı yıldızların hakimiyeti

2013 yılında, yıldız oluşumundaki eğilimleri inceleyen farklı ülkelerden bir gökbilimciler takımı, gelecekte var olacak tüm yıldızların %95’inin aslında doğmuş olduğunu sav etti.

O devirde Subaru Telescope internet sitesinde yayınlanan bir makalede, kelam konusu çalışmanın baş müellifi David Sobral, “Açıkça görüldüğü üzere, eski yıldızların hakim olduğu bir kainatta yaşıyoruz” demişti.

Evrenin vakit çizelgesinde, yıldız oluşumunun tepe noktasının yaklaşık 10 milyar yıl evvel, Kozmik Öğle olarak bilinen bir periyotta gerçekleştiği görülüyor.

Kanada’daki University of British Columbia’da kozmoloji uzmanı Prof. Douglas Scott, “Galaksiler gazı yıldızlara dönüştürüyor ve bunu giderek azalan bir süratte yapıyorlar” diyor.

Prof. Scott, Avrupa Uzay Ajansı’nın Euclid ve Herschel teleskoplarından elde edilen dataları tahlil eden bir çalışmanın ortak müellifi. Çalışma hakem değerlendirmesinden geçiyor.

Çalışma için, Scott ve memleketler arası araştırmacılardan oluşan bir grup, tıpkı anda 2,6 milyondan fazla galaksiyi incelediler. Bu dataları, Euclid teleskobunun Kozmosun devasa bir üç boyutlu haritasını oluşturma misyonundan elde ettiler.

Gökbilimciler bilhassa yıldız tozunun yaydığı ısıyla ilgileniyorlardı.

Yıldız oluşum oranı daha yüksek olan galaksiler, daha büyük ve daha sıcak yıldızlar barındırdıkları için daha sıcak toza sahip olma eğiliminde.

Scott’a nazaran, takım galaksilerin sıcaklıklarının milyarlarca yıl boyunca kademeli olarak azaldığını tespit etti.

“Yıldız oluşumunun azami müddetini çoktan geride bıraktık ve her yıldız oluşum jenerasyonunda giderek daha az yeni yıldız doğacak” diyor.

Büyük soğuma mı?

Yaşlı yıldızların mevti, birebir maddeyi kullanan yeni yıldızların oluşmasına yol açabilir, fakat işler bu kadar kolay değil.

Diyelim ki elimizde bir yığın inşaat materyali var ve bunları kullanarak bir mesken yapacağız.

Yeni bir bina inşa etmek istiyorsak, eski binayı geri dönüştürmeyi elbette deneyebiliriz lakin tüm malzemeyi kullanamayabiliriz.

“Bu, lakin daha küçük bir mesken yapabileceğimiz manasına geliyor. Her yıkımda, kullanılabilir gereç azalacak ve sonunda yeni mesken inşa edemeyeceğiz” diye açıklıyor Profesör Scott.

Yıldızlarla ilgili durum da aşağı üst bu türlü.

Kozmolog, “Her yeni jenerasyon yıldızın yakacak yakıtı azalıyor ve sonunda hiç yıldız oluşturacak kadar yakıt kalmayacak” diyor.

“Evrende düşük kütleli yıldızların yüksek kütleli yıldızlardan çok daha yaygın olduğunu zati biliyoruz.”

Bilim insanları uzun müddettir Kainatın bir gün sonunun geleceğini öngörüyor.

Nasıl ve ne vakit olacağından emin olamıyorlar.

Günümüzde en çok kabul gören teorilerden biri ısı mevti teorisidir.

Büyük Donma olarak da isimlendirilen bu teori, Cihan genişlemeye devam ettikçe gücün yayılacağını ve sonunda ömrü sürdüremeyecek kadar soğuyacağını öngörüyor.

Yıldızlar birbirinden uzaklaşacak yakıtları tükenecek ve yenileri oluşmayacak.

Prof. Scott, “Evrendeki mevcut güç ölçüsü sınırlı” diye açıklıyor.

A lot of zeros

Gökyüzüne hüzünlü bir bakış atmadan evvel, yıldızların yok oluşunun astronomik derecede uzun vakit alacağını unutmayın.

Profesör Scott, Güneşimizin yok olacağı düşünülen vakitten çok sonra bile, önümüzdeki 10 ila 100 trilyon yıl boyunca yeni yıldızların ortaya çıkmaya devam edeceğini varsayım ediyor.

Büyük Donma ise daha da uzun sürebilir: Hollanda’daki Radboud Üniversitesi’nden gökbilimciler, bu yılın başlarında yayınladıkları bir araştırmada, kesin sonun yaklaşık bir kenvigintilyon yıl içinde geleceğini varsayım etmişlerdi. Bu, 78 sıfırlı bir sayı.

Yani, bir sonraki açık gecede yıldızların tadını çıkarmak için çokça vaktimiz var.

Kaynak : Haberler.com

The post Kozmosta neden gitgide daha az yıldız doğuyor? first appeared on HepsiGündem.COM " Gündem,Güncel Haberler Burada ".

Okumaya devam et...